Bụi mịn là gì? Tác hại của bụi mịn đối với sức khỏe và cách phòng chống

Bụi mịn là gì?

Bụi mịn là các hạt bụi có kích thước siêu nhỏ, rất khó nhận biết, gồm các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ ở dạng lỏng hoặc rắn bay lơ lửng trong không khí.

Nguồn gốc của bụi mịn đến từ bụi, đất, bồ hóng,... Nhưng nó chủ yếu là do khói của việc đốt cháy các nhiên liệu hữu cơ trong hoạt động công nghiệp hay khí thải từ các phương tiện giao thông, rác thải, cháy rừng,...

Các nhà khoa học thường sử dụng chỉ số PM 10, PM 2.5, PM 1.0 để thể hiện hàm lượng tiêu chuẩn của các hạt dạng lỏng, rắn trôi nổi trong 1 m3 không khí.

Bụi càng nhỏ hay càng mịn càng dễ đi sâu vào hệ hô hấp và có thể ảnh hưởng đến cấu trúc DNA, bởi sự mất cân bằng oxy khiến các tế bào khỏe mạnh bị hủy hoại và ảnh hưởng đến sự chuyển hóa các chất hữu cơ của DNA. Các kim loại chuyển tiếp trong thành phần bụi như Cr, Cd, Ni và chất aldehyde có thể cản trở cơ chế sửa lỗi của DNA, gây ung thư phổi.

Phân biệt các loại bụi mịn

Dựa vào kích thước người ta chia ra làm 3 loại bụi mịn.

Bụi mịn PM10

Kích thước của những hạt bụi là từ 2.5 - 10µm, nhỏ hơn rất nhiều so với đường kính của một sợi tóc (50 - 70µm). Do đó, bụi mịn PM10 rất khó nhận biết bằng mắt thường.

Khi chúng ta hít phải loại bụi này thì chúng chỉ tích tụ trên phổi, cho nên chúng không nguy hiểm bằng các hạt bụi mịn PM2.5.

Bụi mịn PM2.5

So với bụi mịn PM10, bụi mịn PM2.5 có kích thước nhỏ hơn nhiều, khoảng từ 1.0-2.5µm, nhỏ bằng 1/20 sợi tóc của con người. Chúng được tạo bởi cacbon, nitơ và nhiều hợp chất kim loại khác.

Các hạt bụi này được các chuyên gia cảnh báo là có mức độ nguy hiểm cao nhất. Bởi khi chúng ta hít phải các hạt bụi này, chúng có thể xâm nhập vào đường máu của chúng ta.

Bên cạnh đó, các hạt bụi này còn gây kích ứng mũi và viêm đường hô hấp, có hại cho cơ thể con người, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Bụi mịn PM1.0

Chúng được gọi là bụi siêu mịn được các nhà khoa học phát hiện gần đây.

Chúng có kích thước siêu nhỏ, nhỏ hơn 1.0µm. Khi chúng xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ dễ dàng tấn công phế nang, thậm chí ảnh hưởng xấu đến tế bào hay ADN của cơ thể người.

Bụi siêu mịn nhỏ bằng 1/50 sợi tóc

Tác hại của bụi siêu mịn

Gây bệnh về tâm lý: Ô nhiễm môi trường không khí, khói bụi... khiến môi trường thêm ngột ngạt, khó thở, từ đó khiến cho sinh hoạt của người dần bị ảnh hưởng và dẫn đến tâm lý thay đổi bất thường.

Các bệnh về hô hấp: Bụi mịn cộng với khí CO hay SO2, NO2 nhiều sẽ cản hemoglobin kết hợp oxy khiến tế bào thiếu oxy gây ra kích ứng mắt, mũi, họng và phổi, ho, hắt hơi... và những bệnh về hô hấp. Ngoài ra chất độc trong bụi đi vào cơ thể người sẽ gây bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính (COPD).

Nhồi máu cơ tim: Ngoài bệnh về hô hấp, bụi mịn còn tấn công vào phế nang, vượt qua vách ngăn khí - máu để đi vào hệ tuần hoàn và gây bệnh, bụi mịn cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh. Bụi mịn cũng có thể khiến chỗ tắc mạch máu bình thường không nghiêm trọng bỗng nhiên bị vỡ, tạo ra nghẽn mạch, gây nhồi máu cơ tim.

Giảm trí nhớ nghiêm trọng: Tiếp xúc lâu dài với không khí ô nhiễm có thể đẩy nhanh sự suy giảm nhận thức, tăng nguy cơ đột quỵ, trầm cảm.

Ngoài ra bụi siêu mịn PM2.5 có thể làm thúc đẩy bệnh xơ gang và làm tăng nguy cơ mắc bệnh chuyển hóa, rối loạn chức năng gan, tăng biến chứng bệnh tiểu đường, gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh

Cách phòng chống Bụi mịn

Đeo khẩu trang chống bụi mịn: Khẩu trang thông thường không thể ngăn cản được bụi mịn, hãy sử dụng các loại khẩu trang chống bụi siêu mịn chuyên dụng như khẩu trang N95 hoặc chúng ta cũng có thể đeo 2 chiếc khẩu trang y tế lồng vào nhau.

Sống ở thông thoáng: Sống ở nơi thoáng đãng, có nhiều cây xanh càng tốt.

Sử dụng thiết bị lọc bụi trong nhà: Chúng ta nên trang bị một chiếc máy lọc không khí nhằm nâng cao chất lượng không khí trong nhà.

Dùng các thực phẩm có chứa chất chống oxy hóa: Chúng ta có thể bổ sung chất chống oxy hóa cho cơ thể bằng cách uống trà xanh, ăn nhiều rau củ, trái cây. Việc này sẽ giúp hạn chế việc sản sinh các gốc tự do trong cơ thể do hít phải bụi mịn.

Kết hợp việc tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày nhằm nâng cao sức đề kháng đồng thời xây dựng chế độ ăn đầy đủ bao gồm trái cây, rau quả chứa nhiều vitamin, chất khoáng và protein từ thịt, cá, trứng sữa... vào bữa ăn hàng ngày.

Kết luận

Bụi mịn rất có hại đối với sức khỏe chúng ta. Hi vọng thông qua bài viết trên các bạn cũng sẽ có cho mình các biện pháp phòng tránh bụi mịn và bụi siêu mịn hiệu quả nhất